De oorsprong van Delfts Blauw
De Delfts blauwe borden, vazen en tegels zie je in alle uithoeken van souvenirwinkels door heel Nederland en in musea. Een echt Nederlands cultureel erfgoed zou je denken, toch? Het is eigenlijk het tegenovergestelde: Delfts blauw vindt zijn oorsprong in China.
De Europese neef van Aziatisch aardewerk
Als je Delfts blauw tegenkomt in winkels, voelen veel Chinese bezoekers een déjà vu. Die kannen en borden lijken veel op het porselein dat ze kennen uit hun geboorteplaats. Hun intuïtie heeft gelijk. Delfts blauw is in feite de Europese neef van het Aziatische aardewerk, geboren in de 17e eeuw. De eeuw dat Nederland groeide als een grote koloniale mogendheid en stabiele handelsroutes vestigde, wat leidde tot de introductie van veel Chinees porselein bij de Nederlanders.
De Europese hof was erg onder de indruk van de delicate details van de keramiek en haastte zich om het aan te schaffen. Omdat de prijs van het aardewerk zo hoog was dat alleen de rijken het konden betalen, zochten Nederlandse ambachtslieden naar methoden om imitaties te maken om het voor alle burgers toegankelijk te maken. Vanwege het ontbreken van ‘kaolien’ – een belangrijk ingrediënt voor de gladde en glanzende afwerking van porselein – bakte de ambachtsman de ongeglazuurde waren in brand en bedekte ze vervolgens met wit enamel voor het tweede vuur, wat resulteerde in geglazuurde porseleinen voorwerpen met een melkachtige ondoorzichtigheid. Deze techniek was zo succesvol dat het Delfts aardewerk op afstand niet van het Chinese porselein te onderscheiden was.
Een perfecte samensmelting tussen Oost en West
In eerste instantie kopieerden Nederlandse ambachtslieden typisch Chinese elementen als dieren, golven en bloemen. Symbolen die allemaal een bijzondere betekenis hebben in de Chinese cultuur en bijvoorbeeld staan voor een lang leven, geluk en een nobele status. Samen met de ontwikkeling van het Nederlandse vakmanschap veranderden patronen op Delfts blauw geleidelijk in de historische symbolen die we tegenwoordig op Delfts blauwe producten zien: windmolens, vissersboten, jachttaferelen en landschappen.
Het werk van de ambachtslieden wierp zijn vruchten af: hun creatieve ontwerpen werden steeds populairder en trokken zelfs de aandacht van Hare Majesteit. Bij aankomst in Den Haag werd koningin Mary ll van Engeland verliefd op het porselein, misschien zelfs wel meer dan op haar eigen echtgenoot. Als gevolg hiervan werden Delftse waren aan haar geleverd in paleizen van Amsterdam en Londen, waardoor de kunstwerken werden geïntroduceerd bij de adellijke families. Haar favoriete stuk? Een torenhoge tulpenvaas. Deze nieuwe editie van de Delfts blauwe familie, gecreëerd door Nederlanders, bewees dat onze vakmensen hun eigen stijl hadden gecreëerd. Een perfect voorbeeld van de fusie tussen Oost en West.
